Piękny
i zdrowy uśmiech najczęściej kojarzy się z białymi, równymi zębami. Myśląc o
pielęgnacji jamy ustnej, również pierwsze skojarzenie koncentruje się na
dbałości o zęby. Tymczasem dla pięknych i zdrowych zębów kluczowe znaczenie ma
pielęgnacja całej jamy ustnej w tym również dziąseł, które są bardzo ważne. Po
prostu bez zdrowych dziąseł nie ma mowy o pięknym zdrowym uśmiechu. Dlaczego? Bo
dziąsła to ważna część jamy ustnej, która pełni wiele funkcji. Dziąsła chronią
zęby i kości szczęki przed bakteriami i urazami, wspierają procesy trawienne i
mowy, a także wpływają na estetykę uśmiechu. Dlatego dbanie o dziąsła jest nie
tylko kwestią urody i higieny, ale także
zdrowia i komfortu życia.
Niestety,
wiele osób zaniedbuje pielęgnację dziąseł, co może prowadzić do różnych
problemów, takich jak zapalenie dziąseł, krwawienie, recesja, nadwrażliwość,
próchnica, a nawet utrata zębów. Razem z dr. Romaną Markiewicz-Piotrowską z
kliniki stomatologicznej Piotrowscy&Bejnarowicz, przyjrzeliśmy się bliżej powszechnym
problemom towarzyszącym dziąsłom oraz rozwiązaniom, które pozwolą prawidłowo o
nie zadbać i cieszyć się w pełni pięknym uśmiechem oraz zdrowiem całej jamy
ustnej.
Po co nam dziąsła - jakie są ich
funkcje?
Dziąsła
to „baza” dla zębów. Zbudowane są z tkanki łącznej, pokrytej błoną śluzową,
która otacza szyjki zębów i przylega do kości szczęki. Mają one kilka naprawdę ważnych
funkcji:
- Ochronna
- dziąsła tworzą barierę dla bakterii i innych czynników drażniących, które
mogłyby uszkodzić zęby i kość. Dzięki temu zapobiegają rozwojowi próchnicy i
chorób przyzębia.
- Wspomagająca
- dziąsła stabilizują zęby i utrzymują je w odpowiednim położeniu. Dzięki temu
umożliwiają prawidłowe żucie i gryzienie pokarmów oraz artykulację dźwięków
podczas mowy.
- Estetyczna
- dziąsła nadają kształt i kontur uśmiechowi. Zdrowe dziąsła są jasnoróżowe,
napięte i równomiernie pokrywają szyjki zębów. Niezdrowe dziąsła mogą być
czerwone, obrzęknięte, cofnięte lub nadmiernie odsłaniające zęby, co wpływa
negatywnie na wygląd.
Dziąsłowe zagrożenia
Dziąsła
mimo swych funkcji ochronnych, same są dość delikatne, są zatem narażone na
wiele czynników, które mogą zaburzać ich funkcjonowanie i powodować choroby.
Najczęstszymi zagrożeniami dla zdrowia dziąseł są:
- Niedostateczna
higiena jamy ustnej - niewłaściwe mycie zębów i nieużywanie nici
dentystycznej sprzyja gromadzeniu się płytki nazębnej i kamienia nazębnego na
powierzchni zębów i w przestrzeniach międzyzębowych. Płytka nazębna to warstwa
bakterii i resztek pokarmowych, która wydziela kwasy niszczące szkliwo i
podrażniające dziąsła. Kamień nazębny to natomiast utwardzona płytki nazębna,
która szczególnie utrudnia usuwanie bakterii i pogłębia stan zapalny dziąseł.
- Nieprawidłowa
dieta - spożywanie dużej ilości słodyczy, napojów gazowanych,
alkoholu czy tytoniu sprzyja rozwojowi próchnicy i zapalenia dziąseł. Słodycze
i napoje gazowane zawierają cukry, które są pożywką dla bakterii w jamie
ustnej. Alkohol i tytoń wysuszają błonę śluzową jamy ustnej, zmniejszając
produkcję śliny, która ma działanie oczyszczające i neutralizujące kwasy.
Ponadto tytoń zawiera substancje toksyczne, które uszkadzają dziąsła i
zwiększają ryzyko raka jamy ustnej.
- Nieleczone
choroby zębów i przyzębia - jeśli nie leczy się próchnicy, zapalenia
dziąseł lub innych chorób zębów i przyzębia, mogą one postępować i prowadzić do
poważniejszych konsekwencji. Próchnica może się rozprzestrzeniać na miazgę zęba
i wywoływać ból, ropień lub martwicę zęba. Zapalenie dziąseł może się nasilać i
przechodzić w zapalenie przyzębia, które niszczy kość i tkanki podporowe zębów.
W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do utraty zębów i zmian w układzie
kostnym twarzy.
- Nieprawidłowe
ustawienie zębów - jeśli zęby są krzywe, przemieszczone, nadmiernie
rozwarte lub stłoczone, mogą utrudniać prawidłową higienę jamy ustnej i
sprzyjać gromadzeniu się płytki nazębnej i kamienia nazębnego. Ponadto
nieprawidłowe ustawienie zębów może powodować nierównomierne obciążenie zgryzu
i nadwyrężanie dziąseł.
- Nieodpowiednie
protezy lub aparaty ortodontyczne - jeśli protezy lub aparaty ortodontyczne
są źle dopasowane, źle wykonane lub źle użytkowane, mogą drażnić dziąsła i
powodować ich uszkodzenie. Protezy lub aparaty ortodontyczne mogą również
utrudniać prawidłową higienę jamy ustnej i sprzyjać gromadzeniu się płytki
nazębnej i kamienia nazębnego.
- Czynniki
genetyczne - niektóre osoby mają predyspozycje do słabszej odporności
dziąseł lub większej podatności na choroby przyzębia. Czynniki genetyczne mogą
również wpływać na kształt i grubość dziąseł oraz na ich zdolność do
regeneracji.
- Czynniki
hormonalne - zmiany poziomu hormonów, takie jak estrogen czy progesteron,
mogą wpływać na stan dziąseł. Na przykład w czasie ciąży, menopauzy czy cyklu
miesiączkowego dziąsła mogą być bardziej wrażliwe, obrzęknięte lub krwawiące.
- Czynniki
ogólnoustrojowe - niektóre choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca,
choroby serca, choroby autoimmunologiczne czy nowotwory, mogą wpływać na stan
dziąseł. Na przykład cukrzyca zaburza gojenie się ran i zwiększa ryzyko
infekcji w jamie ustnej. Choroby serca mogą powodować zmniejszenie przepływu
krwi do dziąseł i pogorszenie ich odżywienia. Choroby autoimmunologiczne mogą
atakować własne tkanki organizmu, w tym dziąsła. Nowotwory mogą powodować
zmiany w kolorze, kształcie lub wielkości dziąseł.
Właściwa
pielęgnacja dziąseł
Właściwa
pielęgnacja dziąseł nie jest trudna. Kluczowym elementem jest systematyczność i
dokładność. Chcąc więc zapobiec problemom z dziąsłami i zachować ich zdrowie,
należy stosować się do kilku podstawowych zasad pielęgnacji:
- Codziennie
myć zęby rano i wieczorem, używając pasty do zębów z fluorem i miękkiej
szczoteczki do zębów. Szczotkowanie usuwa bakterie i resztki pokarmowe, które
mogą powodować próchnicę i zapalenie dziąseł.
- Codziennie
nitkować zęby lub używać innych narzędzi do czyszczenia przestrzeni
międzyzębowych, takich jak irygator czy szczoteczki międzyzębowe. Nitkowanie
usuwa bakterie i resztki pokarmowe, które mogą gromadzić się w miejscach trudno
dostępnych dla szczoteczki.
- Regularnie
odwiedzać dentystę co najmniej raz na sześć miesięcy, aby sprawdzić stan
dziąseł i zębów oraz wykonać profesjonalne czyszczenie.
- Unikać
palenia tytoniu i nadmiernego spożywania alkoholu, ponieważ te substancje
szkodzą zdrowiu dziąseł i zwiększają ryzyko chorób dziąseł, próchnicy i raka
jamy ustnej.
- Zdrowo
się odżywiać, spożywając dużo warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych i
nabiału. Zdrowa dieta dostarcza witamin i minerałów, które są niezbędne dla
zdrowia dziąseł i zębów. Unikać słodyczy, napojów gazowanych i soków owocowych,
ponieważ zawierają dużo cukru, który sprzyja rozwojowi bakterii i kwasów w
jamie ustnej.
Pielęgnacja
dziąseł jest ważna nie tylko dla urody uśmiechu, ale także dla ogólnego zdrowia
organizmu. Badania wykazały, że choroby dziąseł mogą mieć związek z innymi
schorzeniami. Dlatego warto dbać o swoje dziąsła i nie lekceważyć żadnych
objawów zapalenia lub krwawienia. Im wcześniej rozpoczniemy leczenie, tym
większe szanse na zachowanie zdrowych zębów i dziąseł na długie lata.